Mısır’da devrimin taşıyıcısı olarak nitelendirilen üniversitelerde darbe karşıtı öğrenci protestoları, Cumhurbaşkanı Abdül Fettah El-Sisi yönetiminin baskıcı ve sert politikalarına rağmen devam etmektedir. 2013-2014 eğitim-öğretim döneminde üniversitelerdeki gösteriler nedeniyle en az 16 öğrencinin hayatını kaybetmiş, 1000’inin tutuklanmış ve 500’ünün de okullarıyla ilişiği kesilmiş olmasına rağmen, yeni dönemde de protestoların artarak devam etmesi, üniversitelerin devrim sürecinde ne kadar önemli bir rol oynadığının göstergesidir.

11 Ekim’de üniversitelerin eğitim-öğretime geç de olsa başlamasıyla birlikte darbe karşıtı gösteriler yeni bir momentum kazanarak ülke geneline yayılmış ve Sisi yönetimini zor durumda bırakmaya başlamıştır. Ülkenin önde gelen yükseköğretim kurumları üniversite öğrencilerinin yoğun protestolarına sahne olmaktadır. Çelik duvarlar, metal detektörler ve kamera sistemleri gibi yeni araçlarla güçlendirilen kampüslerde protestoların engellenebilmesi için alınan tüm tedbirler yetersiz kalmıştır. Cumhurbaşkanı Abdül Fettah El-Sisi yönetimi tarafından üniversitelerde güvenliği sağlamak ve muhalif öğrencileri engellemek için ilk kez özel bir güvenlik firması olan Falcon devreye sokularak kampüs girişleri denetim altına alınmaya çalışılmıştır. Kampüslerde darbe karşıtı protestolara karışan öğrencileri tespit etmek amacıyla istihbarat birimleri tarafından “muhbir-öğrenciler” istihdam edilmiştir. Tüm bunların yanında İçişleri ve Milli Eğitim Bakanlıklarının talimatıyla görevlendirilen güvenlik güçleri ve polis birimleri protesto gösterilerine ve katılan öğrencilere karşı çok sert bir tutum almaktadır.

Ancak bütün önlemlere ve engelleme girişimlerine rağmen öğrenci protestoları engellenememiş, bir önceki yıla oranla artan biçimde gerçekleştirilmiştir. Bu durum üzerine İçişleri Bakanlığı’na bağlı kolluk kuvvetleri ve Mısır ordusundan görevlendirilen özel birlikler yeniden devreye girerek kampüslerdeki protestolara sert müdahalelerde bulunmuştur.

Eğitim-öğretim yılının 11 Ekim’de başlamasıyla birlikte Kahire, El-Ezher, İskenderiye, Ayn Şems, Zagazig, Feyum, Mansura ve Süveyş üniversiteleri gibi ülkedeki köklü eğitim kurumlarında binlerce darbe karşıtı öğrenci protestolara katılmıştır. Gösterilere öncülük eden hareketlerin temel talepleri daha önce tutuklanan arkadaşlarının salıverilmeleri, polis ve güvenlik birimlerinin kampüslerdeki faaliyetlerine son verilmesi, üniversitelerde akademik özgürlükleri engelleyen kararların kaldırılması ve özel güvenlik şirketi Falcon’un kampüslerdeki görevlerine son verilmesidir.

Protestoların ilk günü olan 11 Ekim’de Mısır’ın 15 vilayetinde toplamda 71 öğrenci polis tarafından gösterilere katıldıkları gerekçesiyle tutuklandı. Protestoların devam ettiği 12 Ekim’de 44, 13 Ekim’de ise 17 öğrenci güvenlik birimlerince gözaltına alındı. Özgürlük Gözlemcisi Öğrenciler hareketinden yapılan açıklamada gözaltına alınan üniversitelilerin büyük çoğunluğu gün ağarmasına yakın bir vakitte evlerine ağır silahlı güvenlik güçlerince yapılan baskınlar sonrasında tutuklandılar. Herhangi bir yasal iznin söz konusu olmadığı baskınlarda, öğrenciler, ailelerine açıklama yapılmaksızın ve herhangi bir suçlama olmaksızın gözaltına alındılar. İzleyen günlerde ülke çapındaki birçok üniversitede protestolar devam etmiş, güvenlik güçlerinin müdahalesi nedeniyle öğrencilerle polis arasında çatışmalar yaşanmıştır. Polisin protestolara müdahalesi çoğu zaman sert olurken, en az 2 öğrencinin yaşanan çatışmalarda hayatını kaybetmesi daha fazla gösterilerin ateşleyicisi olmuştu.

İfade ve Düşünce Özgürlüğü Birliği’nin raporuna göre Mısır’daki akademik yılın ilk haftasında en az 58 öğrenci protestosu düzenlenirken, 195 öğrenci gözaltına alınmıştır. İzleyen günlerde de protestolar ve tutuklamalar devam etmiş, her geçen gün polisin kampüslerde uyguladığı şiddet artmıştır. Tutuklanan öğrencilerin büyük çoğunluğu uzatılan yargılama süreçleri nedeniyle süresiz bir biçimde hapis yatmaktadırlar. Öğrencilere yönelik diğer bir cezalandırma yöntemi olarak üniversite ile ilişiğin kesilmesi uygulanmaktadır. Protestolara katılan 100’ün üzerinde öğrencinin okullarından atıldığı insan hakları örgütlerince rapor edilmiştir.

2014-2015 öğretim yılında öğrenci protestolarının bir önceki yıldan daha fazla bir biçimde gerçekleşmesi ise darbe yönetiminin en büyük çıkmazları arasında görülmektedir. Ekonomik sıkıntılardan dolayı her geçen gün Mısırlıların daha çok tepkisini çeken, muhaliflere yönelik baskılardan dolayı siyasi istikrara kavuşamayan, uluslararası meşruiyet kazanma amacıyla halkın iradesini hiçe sayan bir dış politika yürüten ve çoğalan sosyal sorunlara çözüm getiremeyen darbe yönetimi, artarak devam eden protesto gösterileri karşısında bir meşruiyet krizi de yaşamaktadır. Nitekim, özellikle Mısırlı gençlerin ve siyasal alanda daha fazla sesini duyurabilen aktivistlerin onayını alamayan Sisi yönetimi, iktidarını toplumsal düzeyde meşrulaştıramamaktadır. Toplumsal meşruiyeti kazanamayan darbe yönetimi yanlış bir strateji izleyerek her geçen gün muhaliflere uyguladığı baskının düzeyini artırmaktadır. Son olarak hükümet tarafından çıkarılan yeni bir yasayla resmi sivil polislerin tutuklama dahil tüm yetkilerine sahip olan “Toplum Polisi” adı altında istihdam edilebilecek olması gelinen noktayı göstermektedir. Bu da Mübarek döneminde istihbarat birimlerince örtülü biçimde gerçekleştirilen “baskı araçlarının” aynı şekilde devam edeceğinin işareti olarak görülebilir.

Dış destekle ayakta durabilen bir yönetimi daha da zayıf hale getiren durum ülke içerisinde meşruiyet sağlayamaması ve halkın geniş kesimlerinin onayını alamamasıdır. Mısır’da halihazırdaki darbe yönetiminin en önemli çıkmazlarından birisinin bu olduğu görülmektedir. Öğrenci protestolarının devam etmesi, devrimci aktivistlere karşı her geçen gün artan baskıcı tutum ve tutuklamalar, Müslüman Kardeşler gibi sosyal tabanı çok geniş bir harekete karşı yürütülen “şeytanlaştırma” kampanyası ve tüm bunların yanında her geçen gün kötüye giden ekonomik durum Abdül Fettah El-Sisi yönetimini yakın gelecekte daha büyük sıkıntıların beklediğinin işaretidir.

Bu yazı ilk olarak misirbulteni.com'da yayınlanmıştır.